คำบ่งชี้ประกอบหนังสือศูนย์สู่เซียน ๒.๑

 

သည် /the(dhi)/ PPM nominative ကတ္ထားဖြစ်ကြောင်း ပြသော စကားလုံး။ (1) กรรตุการก, ประธานของประโยค

(2) ဝါကျအဆုံးသတ်[သော]စကားလုံး။ ลักษณะตัวบ่งชี้สุดท้ายประโยค ရာဇပင်များတွင်လာသည်။

က  /ka./ (1) ပြုသူ၊ ဖြစ်သူကို ညွှန်ပြသော စကားလုံး။ คำบ่งชี้ประธานของประโยค ชนิด ผู้ทำ ผู้เป็น (PPM) (ข้อสังเกต หากบ่งชี้ประธานชนิด “ผู้มี” ใช้ မှာ )

 (2) ပြုရာ၊ ဖြစ်ရာ၊ ရှိရာအချိန်ကိုပြသော စကားလုံး။ คำที่แสดงเวลาที่ทำ เวลาที่เป็น เวลาที่มี

(3) (postpositional marker indicating locative case.)ပြုရာ၊ ဖြစ်ရာ၊ ရှိရာအရပ် စသည်တို့ကို ပြသော စကားလုံး။

မန္တလေးက သူငယ်ချင်း။ တုံးအောက်ကဖား။

(4) postpositional marker indicating place. (colloquial) ထွက်ခွာရာအရပ်ကိုပြသော စကားလုံး။

မန္တလေးကလာတယ်။

(5) conjunction linking sentences အကြောင်းအရာတစ်ခုသည် အခြားအကြောင်းအရာတစ်ခုပေါ်တွင် မှီ၍သာလျှင် ဖြစ်မည့်အကြောင်း ဆက်စပ်ညွှန်ပြသောစကားလုံး။

သူလာက ငါသွားမည်။ if

မှာ /hma/ (1) PPM -suffixed to the subject of a sentence, interchangeable with the subject marker သည်.

ကတ္တားကိုထင်ရှားစေသောစကားလုံး။ လက်ဆောင်ကိုခံ၍သူ့မှာလည်းမကူ၊ တို့မှာလည်းမကူ။

ต้องอธิบายว่า သူ ทำไมเป็น  သူ့ 

เขาได้รับของขวัญแต่ไม่ช่วย พวกเขาด้วยก็ไม่ช่วย

ถือว่า လက်​ဆောင်ကိုခံ၍ เป็นคำขยายประธานอย่างไร..

ตามคำแปลประโยคควรเป็น

သူ့မှာ လက်​ဆောင်ကိုခံ၍မကူ .. တို့မှာလည်းမကူ

🏖🏖🏖

(2) PPM equivalent to English locative prepositions such as 'at', 'on', 'in', 'under', 'by' etc.

အချိန်၊ နေရာကိုပြသောစကားလုံး။ 

သိကြားပြည်မှာ နန္ဒာဥယျာဉ်ကိုမြင်သည်ဟူလိုသတည်း။

หมายความว่า เขาเห็นสวนอุทยานนันทา ที่เมืองสวรรค์

(ကြောင်းတူသံကွဲများ)  ၌,တွင်,ဝယ်,(PPM)

(3) PPM suffixed to a noun to denote genitive case (collocating with the verbs ရှိ, ဖြစ်, etc).

ပိုင်ဆိုင်ခြင်းကိုပြသောအနက်ဖြင့် နာမ်နောက်ကဆက်ရသော စကားလုံး။ သူ့မှာစာအုပ်တစ်အုပ်ရှိသည်။

ဟာ /ha/ (1) word indicating nominative case.သူ့ဟာသာအမှန်၊ ငါ့ဟာသာ အဟုတ်။

เขาเท่านั้นแหละถูก ไม่ใช่เรา

น่าสังเกตว่า ไม่ได้ใช้คำว่า PPM

ကို /kou/ (1) PPM သူ့ကို တွေ့တယ်။ พบกับเขา

(2) verbal affix or noun affix 

ကြိယာ သို့မဟုတ် နာမ်တို့ကို လေးနက်စေသောစကားလုံး။ သိပ်ကိုကောင်းတယ်။

emphatic particle suffixed to words.

particle เทียบได้กับ นิบาต ภาษาบาลี

အား  /a:/ (1) ကံပုဒ်ကို ညွှန်ပြသောစကားလုံး။ คำที่แสดงถึง บทกรรม poetic use in lieu of ကိုကို ppm.

(2) လက်ခံသူကိုပြသောစကားလုံး။ คำที่แสดงถึงผู้รับ

เช่น စာအုပ်ကို သူ့အားပေး၏။ ให้หนังสือแก่เขา (กับเขา .. เขาเป็นกรรมรอง ไม่ได้รับผลโดยตรงจากกริยา)  (equivalent to the preposition to).

(3) verbal affix คำ กริยานาม สร้างคำให้มีความรู้สึกเฉยเมย

ငဲ့ညှာထောက်ထားခြင်းမရှိသောသဘောကိုပြသည့်စကားလုံး။

คำที่แสดงถึงจิตใจที่ไม่มีความเห็นใจ

ตัวอย่าง  နေနိုင်အားသည်။ 

particle suffixed to a verb to convey the sense of having the heart to be insensitive or apathetic.

หมายเหตุ ข้อ (๑) (๒) อธิบายใน ศูนย์สู่เซียน ๒.๑ ข้อ (๓) ในศูนย์ - ๒.๒ 

ဖြင့် /hpjin./ (1) instrumental ပုဒ်တို့ကိုလေးနက်အောင်ထောက်ပံ့သောစကားလုံး။

ကပိလဝတ်ပြည်သို့နှစ်လဖြင့်ရောက်တော်မူ၏။ particle employed as an emphatic.

(2) အသုံးပြုခံရသောအရာကိုဖော်ပြသည့်စကားလုံး။

postpositional marker suffixed to a noun to indicate instrumental case(equivalent to prepositions""with"",""by"").

နှင့် /hnin/ (1) similarity ဝါကျချင်းဆက်တွဲထားသောနာမ်ပုဒ်ကို ထင်ရှားစေသောစကားလုံး။

ငါ့နိုင်ငံတော်ကျေးစွန်ရွာလက်များကို လုယူကြောင်းနှင့် ကြားသိတော်မူရသည်။

ကြောင်းတူသံကွဲများ    ဟု,ဟူ၍, (all particles)

particle suffixed to a noun to denote an appellation or a verb to indicate reported speech (equivalent in usage to ""that"").

(2) indicating time ကြိုတင်ပြုသည်ကိုပြသောစကားလုံး။ ရှေးဖျားပွင့်၍ကျွတ်နှင့်မည့်သူ၊ ရွေးကာယူလျှင်။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ]  လင့်(part) particle denoting prior action.

(3) indicating co-occurrence အသုံးခံပစ္စည်းကို ညွှန်ပြသောစကားလုံး။ [ကြောင်းတူသံကွဲများ]

ဖြင့်(ppm) postpositional marker suffixed to a noun to indicate the instrumental case (equivalent in usage to adverb""with"").

(4) cumulative ပုဒ်အချင်းချင်းဆက်စပ်ပေးသောစကားလုံး။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] နှင့်,နှင့်အတူ, (all conjunctions) and.

နဲ့ /ne./ (1) conjuction linking words ပုဒ်အချင်းချင်းဆက်စပ်ပေးသော စကားလုံး။

ဘုန်းကြီးနဲ့ အဘနဲ့က လေပေးသိပ်ဖြောင့်တာ။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] နှင့်,(conj) and  (2) noun affix အသုံးခံပစ္စည်းကို ညွှန်ပြသော စကားလုံး။ တုတ်နဲ့ရိုက်တယ်။

postpositional marker suffixed to a noun to indicate the instrumental case (equivalent in usage to adverb with).

သို့ /dhou. (thou)/ (1) ဤသို့၊ ထိုသို့ တို့ကိုအတိုပြု၍သုံးသောစကားလုံး။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ]   ဆီသို့,ထံ,ထံသို့,(all particals)

short form of ဤသို့၊ထိုသို့) in like manner.

(2) indicating arrival ရှေးရှုဦးတည်ရာ၊ ဆိုက်ရောက်ရာကို ပြသောစကားလုံး။

 အလှူဝတ္ထုကို လှူခံပုဂ္ဂိုလ်သို့ စွန့်သောစေတနာသည် ဒါနမည်၏။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] ထိ,အထိ,တိုင်အောာင်,(all postpositional markers)

post positional marker suffixed to a noun indica0ting direction (equivalent in usage to the locative preposition to).

မှ  /hma./ (1) noun affix နာမ်ပုဒ်၊ကြိယာပုဒ်ကိုထင်ရှားစွာပြလိုရာ၌ဆက်တွဲသုံးသောစကားလုံး။

ပြောမှပြောရက်ပလေတယ်။ particle infixed between replicated nouns and verbs to denote emphasis.

(2) indicating time အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ရန်အခြားအခြေအနေတစ်ခုပေါ်မူတည်‌ေကြာင်းပြသောစကားလုံး။

only ; only if ; unless; only when. (3) loacative ထွက်ခွာရာကိုပြသောစကားလုံး။

ထိုသို့မြို့မှထွက်သည်ရှိသော်၊ဏိကုဏ်။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] က,(ppm) postpositional marker equivalent to the locative preposition, 'from'.

၌ /hnai./ အချိန်၊ နေရာကို ပြသော စကားလုံး [ကြောင်းတူသံကွဲများ] တွင် , မှာ

တွင် /twin/ locative/ indicating time အချိန်၊ နေရာကိုပြသောစကားလုံး။ ၌။ မှာ။ ဝယ်။

postpositional marker indicating place or time (equivalent in usage to the prepositions ""in"", ""at"", ""among"").

ဝယ်  /we/ (1) locative and indicating time ဖြစ်တည်ရာသို့မဟုတ်အချိိန်ကာလကိုညွှန်ပြခြင်းဖြင့်နာမ်သို့မဟုတ် နာမ်စားနှင်‌့ကြိယာကိုဆယ်သွယ်ပေးသောနောက်ဆက်စကား။၌၊မှာ။

တောဝယ်သစ်သီးယူချေ၍စုပြီးသော်။

postpositional marker suffixed to a noun to indicate either temporal or locative case (equivalent in usage to prepositions 'by','at','in').

(2) locative and indicating time တည်ရာ၊နေရာ၊အချိန်ကာလကိုပြသောစကားလုံး။ word denoting time or place.

ထဲက ablative ထဲ(ppm)+က(ppm) ထွက်ခွာရာကိုညွှန်ပြသောစကားလုံး။ ထုတ်နုတ်ရာကိုညွှန်ပြသော စကားလုံး။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] ထဲမှ,(ppm) postpositional marker to indicate extraction (equivalent in usage to preposition 'from').

ထိ  /hti./   indicating arrival တစ်စုံတစ်ခုသော ကာလ၊ နေရာအပိုင်းအခြားသို့ ရောက်ရှိကြောင်း ပြသောစကားလုံး။ အထိ။

ကျောင်းဦးပြာသာ၌ဆောင်ထိစမုတ်ကူးပါ။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] အထိ(ppm) abbreviated form of အထိ ppm.

တိုင် /tain/ indicating time တိုင်(conj) နေရာအရပ်၊ အချိန်ကာလအခြေအနေစသည်တစ်ခုခုသို့ ရောက်ရှိကြောင်းအနက်ဖြင့်ဆက်စပ်ပေးသောစကားလုံး။

နံနက်(၃)နာရီထိုးသည့်တိုင်သူမအိပ်သေးပေ။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] တိုင်အောင်, (conj) up to the time that; till; until.

တိုင်အောင်  /tain aun/ (1) indicating time တိုင်(conj)+အောင်(conj) အထိ။

သူလာသည့်တိုင်အောင်စောင့်မည်။ သေသည်တိုင်အောင်မခွဲ။

till;until

(2) indicating arrival တိုင်(ppm)+အောင်(ppm)  အထိဟူသောအနက်ကိုပြသောစကားလုံး။

မန္တလေးမှမြစ်ကြီးနားတိုင်အောင်၊ မီးရထားဖြင့်သွားသည်။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] တိုင်တိုင်, (ppm)

postpositional marker indicating a certain span of time or distanc equivalentin usage to the prepositions 'up to'; 'as for as'; 'to' in English).

ကြောင့်  /gjaun./ indicating cause အကြောင်းကိုညွှန်ပြသောစကားလုံး။ ကြိုးစားမှုကြောင့်အောင်မြင်သည်။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] ဖြင့်(ppm)

post positional marker indicating reason of cause; equivalent to prepositions ""because of"", ""due to"",etc.

အတွက် /atwé/ (1) indicating intention တစ်စုံတစ်ရာကိုရည်စူးသောအနက်ရှိသည့်စကားလုံး။

နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက်အလုပ်ကြိုးစားလုပ်ကြရမည်။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ]  အလို့ငှာ,ဖို့,(all post positional markers) postpositional marker suffixed to nouns to indicate purpose (equivalent in usage to the preposition ""for"" or such phrases as ""for the sake of"", so as to.

(2) indicating cause အတွက်(conj) ပြုမူဖြစ်ပျက်ရခြင်း၏ အကြောင်းကိုဖော်ပြသောစကားလုံး။ ကြောင့်။

ပေါ့စေလိုလို့ကြောင်ရုပ်ထိုးဆေးအတွက်လေး။ [ကြောင်းတူသံကွဲများ] ကြောင့်,(conj) because of; on account of.

ဖို့ /hpou./ (1) indicating intention ဖို့(conj) အကျိုးတစ်စုံတစ်ရာမျှော်လင့်သည့်အနက်ဖြင့်ဆက်စပ်ပေးသောစကားလုံး။ ရန်။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] ရန်, စေရန်, အတွက်,(allunction) in order to.

(2) ဖို့(part)  ကြိယာကိုနာမ်အဖြစ်ပြောင်းရန်ဆက်သောစကားလုံး။ စားဖို့ပေးသည်။ particle employed in forming gerunds.

အတိုင်း /a̱tain׃/ similarity အတိုင်း(part) တူညီချက်ကို နှိုင်းယှဉ်ပြသော စကားလုံး။

အစ်ကိုကြီးအတိုင်းညီလေးတို့လည်းလိမ္မာကြသည်။ [ကြောင်းတူသံကွဲများ] ကဲ့သို့,(part)

particle infixed between nouns to effect a simile.

(2) conjution linking sentences အတိုင်း,(conj) အရ၊ အလျောက်၊ အလိုက်အနက်ဖြင့်ပုဒ်၊ ဝါကျအချင်းချင်းကို ဆက်ပေးသောစကားလုံး။

 သင်မှာလိုက်သည့်အတိုင်း ကျွနု်ပ်လုပ်သည်။  as; like.

ငှာ /hnga/ indicating intention တစ်စုံတစ်ရာကိုရည်စူးကြောင်းဖော်ပြသောစကားလုံး။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] အကျိုးငှာ,အလို့ငှာ,အဖို့,အတွက်,(all ppms)

post positional marker suffixed to verbal nouns indicating intention (equivalent in usage to preposition ""to"").

ကဲ့သို့ /ke.dhou./ comparative ကဲ့(part)+သို့(part) တူညီချက်ကိုပြသော စကားလုံး။ သလို။ လို။ နှယ်။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] သဖွယ်,လို,နှယ်(part)

particle following a noun denoting similarity (in usage equivalent to adverbs ""as"", ""like"").

လို /lou/ (1) metaphorical device ကဲ့သို့။ သဖွယ်။

သူလိုလူ။ ရေလိုအေး၍၊ပန်းလိုလန်းပါစေ။

particle suffixed to nouns to denote similarity(equivalent in usage to adverbs like, as).

(2) locative ၌၊ မှာ၊ တွင်၊ ဝယ် စသည့် နေရာပြဝိဘတ်နေရာ၌သုံးသောစကားလုံး။

postpositional marker indicating medium of communication used (equivalent in usage to prepositions in, into).

သဖွယ် /tha̱ hpwe/ similarity ဥပမာပြစကားလုံး။ မိဘသဖွယ်ကြင်နာ၏။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ]  သကဲ့သို့,နှယ်,လို,အတိုင်း,ကဲ့သို့,(all particles)

particle suffixed to a noun to denote similitude (equivalent in usage to adverbs ""as"", ""like"").

နှင့်အတူ /hnin. a̱tu/ နှင့်(conj)+အ(part)+တူ(v) နာမ်၏နောက်၌တည်၍ယှဉ်တွဲခြင်း၊ ပေါင်းစည်းခြင်းကိုပြသည့် ဝိဘတ်။ နှင့်။ နှင့်တကွ။

ကျွန်တော်သည်မိဘနှင့်အတူနေသည်။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] နှင့်, နှင့်အကွ, (all postpositional markers)

postpositional marker suffixed to a noun to indicate inclusion(equivalent in usage to preposition ""with"").

နှင့်အမျှ /hnin. a̱hmja/ indicating compliance နာမ်၏နောက်၌တည်၍ နှိုင်းယှဉ်ခြင်းသဘောကိုပြသောဝိဘတ်။

ကျောင်းခန်းမနှင့်အမျှ ကျောင်းသားများစုဝေးနေကြသည်။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ]

နှင့်ညီစွာ,နှင့်အညီ,အလိုက်,အလျောက်, (all postpositional markers)

postpositional marker suffixed to a noun to indicate comparison(equivalent in usage to preposition ""while"").

၏ /i./ present tense indicator/marker ဝါကျအဆုံးသတ်စကားလုံး။

postpositional marker placed at the end of an affirmative sentence; (followed by interrogative particle in the case of an interrogative sentence).

(2) genitive ပိုင်ဆိုင်ခြင်းပြစကားလုံး။ [ကြောင်းတူသံကွဲများ] ရဲ့, (ppm) word indicating possessive case.

ရဲ့  /je./ postpositional marker used at the end of an affirmative sentence or in the middle of an interrogative sentence to express certainty. See also ၏.

""၏"" အစားသုံးသောပိုင်ဆိုင်ခြင်းပြနာမ်ဝိဘတ်

postpostional marker suffied to a noun indicating possession.

အလိုက် /a̱laí/ indicating compliance တစ်စုံတစ်ရာနှင့်လိုက်ဖက်ဟပ်စပ်ခြင်း၊သင့်တင့်လျော်ညီခြင်းကိုပြသည့်စကားလုံး။အလျောက်။

ရာသီအလိုက်အစားအစာပေါများရာသို့။ငှက်။၃၀၆။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] အလျောက်,အတိုင်း,(all past positional markers)

postpositional marker suffixed to nouns to convey the meaning of ""relevance"", ""according to"".

အရ /aja./ indicating compliance ‌ေလျာ်ညီကြောင်းပြသောစကားလုံး။

postpositional marker following a noun indicating accord equivalent in usage to adverbs according to, in accordance with ""in keeping with"").

အလျောက်  /a̱ljaú/ (1) indicating cause တစ်စုံတစ်ရာနှင့် ထိုက်သင့်လျောက်ပတ်သည့်သဘောကို ဖော်ပြသည့်စကားလုံး။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ]

သည့်အတွက်,တဲ့အတွက်,(all conjunctions) since.

(2) လိုက်လျောညီညွတ်သည့်သဘောကို ပြသည့်စကားလုံး။

ရေးကပြုသည်၊ ကောင်းမှုအလျောက်၊ ကောင်းကျိုးရောက်၍။

[ကြောင်းတူသံကွဲများ] နှင့်အညီ,အတိုင်း,(all conjunctions)  according to; as.

အားလျော်စွာ  /a: ljo zwa/ (1) conjunction linking sentences အကြောင်းကိုညွှန်ပြသောစကားလုံး

ပင်ပန်းလှသည်အားလျော်စွာ။  because; as; since.

(2) indicating cause အကြောင်းတစ်စုံတစ်ရာနှင့်လိုက်လျောညီညွတ်သည့်သဘောကိုပြသောစကားလုံး။

အကြောင်အားလျော်စွာ၊ ကံအားလျော်စွာ။

postpositional marker following a noun to indicate concurrence with some condition (equivalent in usage to prepositions by, ""through"").